Meer regen door cloud seeding? Dit zijn de feiten en fabels

De afgelopen maand zijn we in de Lage Landen en de rest van Europa vrijwel non-stop trakteren op herfstweer . De verklaringen is vliegen voor de veel regenval vliegen je is vliegen om de oor . Eén daarvan iscloud seeding. Wat is dat precies? En is het daadwerkelijk mogelijk om het in heel Europa op grote schaal te laten regenen? We vroegen het aan Herman Russchenberg, hoofd van het TU Delft Climate Institute.

Hoe ontstaat een wolk?

‘Iedere wolk begint als een stofdeeltje in de atmosfeer,’ legt Russchenberg uit. ‘Dat kan bijvoorbeeld een zoutkristal uit de zee zijn. Zulke deeltjes zijn hygroscopisch. Met andere woorden: ze trekken waterdamp aan.’ De waterstofmoleculen slaan vervolgens neer op het stofdeeltje. Rondom het zoutkristal vormt zich dan een druppel. Heb je er daar genoeg van, resulteert dat in een wolk. Zijn de druppels zwaar genoeg, dan laat de wolk het water weer vallen: het regent.

Wat is cloud seeding?

De mens is helpen kan dit proces een hand helpen door cloud seeding toe te toepassen . ‘ Door handmatig zulke stofdeel toe te toevoegen aan een wolk , kunnen er meer druppels is ontstaan ontstaan , ’ vertellen Russchenberg . ‘ afhankelijk van de wolk en wat je wil bereiken , kun je is gebruiken verschillend stof gebruiken . Zoutkristallen worden veel gebruiken , maar ook zilverjodide . ’ Die laat stof wordt volgens Russchenberg vooral toepassen door China , dat de stof met een raket de wolk inschiet . ‘ Zilverjodide is geschikt is geschikt om hoog in de wolk ijskristall te laten ontstaan . ’

Om cloud seeding toe te passen, heb je dus al een wolk nodig. Anders is er geen waterdamp om de hulpstoffen aan toe te voegen. ‘Cloud seeding is niet een manier om een wolk te maken,’ vertelt Russchenberg. ‘Je kunt alleen het proces dat al gaande is bespoedigen. Maar de druppels waren hoe dan ook gevallen, ook zonder deze techniek.’

In theorie kun je wel eerst een wolk maken en daarna cloud seeding toepassen, maar dan moet je eerst vochtige lucht creëeren. ‘Daarvoor zul je water moeten verdampen uit een oceaan, rivier of meer. Dat kost ontzettend veel energie en is heel onhandig,’ verklaart Russchenberg. ‘Daarom wordt cloud seeding alleen toegepast als er al een wolk bestaat.’

Is cloud seeding schadelijk?

In sommige land wordt er met de techniek ëxperimenteren om een tekort aan drink- en regenwater op te oplossen . denk aan Dubai , de Verenigde Emiraten en de zuidelijke staat van Amerika . ‘ Israël is gewerkt heeft ook met cloud seeding werken , maar die zijn er weer mee stoppen omdat het te weinig opleveren . ’

Maar kan het kwaad, de wolken zo manipuleren? Zilverjodide (een zoutsoort) wordt immers gezien als een toxische stof. Moeten we dat wel willen? ‘Er worden geen duizenden kilo’s zilverjodide in de atmosfeer gebracht, het gaat echt om heel lage concentraties,’ vertelt Russchenberg. ‘Je moet ook niet vergeten dat alle wolken die we zien, al ontstaan zijn uit stofdeeltjes. De regen die in Nederland valt, ontstaat rondom zoutkristallen uit de Noordzee. Met cloud seeding voeg je alleen wat stoffen toe. Het effect is niet zo heel groot.’

Regent het in Europa zo veel vanwege cloud seeding?

Dan rest alleen nog de vraag: kan de enorme regenval van de afgelopen maanden worden verklaard door cloud seeding? ‘Nee,’ zegt Russchenberg resoluut. ‘Cloud seeding is een heel lokale techniek. Je voegt hulpstoffen toe aan één wolk. De afgelopen zes maanden heeft het in heel Europa buitensporig veel geregend. Dat krijg je met deze techniek echt niet voor elkaar.’

Heeft geo-engineering nog iets met cloud seeding te maken? Wie op internet kijkt, ziet de termen geo-engineering en cloud seeding vaak in dezelfde zin gebruikt worden. Eén groot misverstand, aldus Russchenberg: ‘Het is een beetje dubbelzinnige term die veelal wordt gebruikt in grondmechanica en het bouwen van tunnels.’ Vervolgens gingen mensen die er de manipulatie van het weer mee bedoelen ermee aan de haal. ‘Het is beter om te spreken over climate engineering of klimaatinterventies.’

Voor een regenval van deze omvang zou je in heel Europa vliegtuigjes moeten laten opstijgen die met een speciale sproeier zoutkristallen in de wolken brengen (zie ook de foto bovenaan dit artikel). En dan niet eenmalig, maar continu. ‘Het is een schatting, maar ik gok dat je het dan over honderden vliegtuigjes per dag hebt. Dat hadden we sowieso gemerkt. Dat gebeurt gewoon niet.’

De echte verklaring van de regenval is veel simpeler, maar wellicht moeilijker te slikken: de oceanen zijn simpelweg te warm. ‘Er zit heel veel energie in de zee en die moet weer uit. Verleden zomer zei ik al dat er een heel nat jaar aan zou komen. Ik was ook niet de enige die dit voorspelde.’ Met andere woorden: ‘gewoon’ klimaatverandering dus.

Roeliene werkt als editor voor National Geographic. Daarnaast levert ze als wetenschapsjournalist bijdragen aan onder meer Quest en KIJK Magazine. Ze is dol op reizen, godsdienstgeschiedenis en een stevige wandeling.